• ناشتایی : به معنای پرهیز از خوردن غذا و مواد حاوی انرژی به مدت 10 الی 12 ساعت است. نوشیدن آب اشکالی ندارد.
• بهتر است نمونه آزمایش های ناشتا صبح اول وقت ( 7:30 – 10 ) صبح تهیه شود.
• شام قبل از ناشتایی باید سبک باشد ، . برای اندازه گیری چربی های خون 72 ساعت قبل از نمونه گیری باید رژیم غذایی فاقد چربی باشد.

• مصرف اکثر داروها با هماهنگی آزمایشگاه در ساعات ناشتایی مجاز است ، مگر داروهایی که بر نتیجه آزمایش اثر می گذارند.

• نمونه ادرار بهتر است اول صبح که حداقل 8 ساعت در مثانه مانده و تغلیظ شده است ، مورد آزمایش قرار گیرد.
• در موارد کشت ادرار ، حداقل از 3 روز قبل نباید آنتی بیوتیک مصرف شود.
• قبل از گرفتن ادرار ، ابتدا ناحیه ادراری را با آب شسته ، سپس مقداری از ادرار را بیرون ریخته ، بعد بقیه ادرار را درون ظرف نمونه گیری بریزید . انتهای ادرار را نیز بیرون بریزید.

• در موارد آزمایش مدفوع ، دقت شود نمونه با آب یا ادرار مخلوط نشود.
• در صورت مشاهده هر نوع کرم یا مورد مشکوک به آزمایشگاه اطلاع داده شود.
• در موارد آزمایش خون در مدفوع : دو تا سه روز پیش از آزمایش ، از خوردن گوشت قرمز ، سبزیجات خام ، پرتقال ، موز ، انگور ، طالبی و خربزه خودداری نمایید از هفت روز قبل از مصرف داروهای اسپرین ، ایبوپروفن ، ایندومنتسین ، دیکلوفناک سدیم ، ویتامین سی و ترکیبات آهن دار خودداری شود.
• خانم هایی که عادت ماهیانه هستند ، تا سه روز پس از خونریزی خود از انجام این آزمایش خودداری کنند.

در غذا و نوشیدنی هایی که میل می نمایید ، مواد مغذی و مواد تشکیل دهنده ای وجود دارد که جذب جریان خون شما می شوند و می توانند عوامل اندازه گیری شده مورد نظر شما را تحت تاثیر قرار دهد.

ناشتایی شما موجب می شود تا دقت آزمایش بیشتر شود. برخی مقادر آزمایشگاهی به دنبال خوردن غذا تغییر می کنند . به عنوان مثال قند خون پس از خوردن غذا افزایش می یابد.

وقتی شما ناشتا هستید ، مقادیر قند خون در وضعیت پایه تعیین شده و قابل مقایسه با دفعات بعدی آزمایش می باشد.

1 – شما نباید هیچگونه غذا میل کنید و یا نوشیدنی هایی مثل آب میوه ، چای و قهوه ( به جز آب) بنوشید .

2 – مدت زمان ناشتایی برای آزمایش قند خون حداقل 8 ساعت می باشد.

3 – آزمایش های مربوط به چربی خون مثل تری گلیسرید ، مدت زمان ناشتایی حداقل 12 ساعت است.

4 – بعد از نمونه گیری شما می توانید رژیم غذایی عادی و فعالیت روزانه را شروع نمایید.

رعایت نکردن هر یک از این عوامل می توانند بر روی جواب دقیق آزمایش تاثیر گذاشته و در نتیجه نتایج مطلوبی به دست نیاید.

1. غیر از آزمایش قند دو ساعته ابتدا یک نمونه قند ناشتا گرفته می‌شود.
2. برای آزمایش قند ناشتا 8 تا 10 ساعت ناشتایی لازم است.
3. بهتر است شروع آزمایش (گرفتن نمونه ناشتا) قبل از ساعت 10 صبح باشد.
4. چنانچه بیمار دارویی مصرف می‌کنید پرسنل آزمایشگاه باید مطلع شود. ضمناً بیمار باید داروهای تجویزی توسط پزشک را طبق معمول مصرف نماید. (مگر اینکه پزشک معالج از بیمار بخواهند آنرا قطع کنند.)
5. روش نمونه‌گیری برای آزمایش:

1-5. ابتدا یک نمونه قند ناشتایی از بیمار گرفته می‌شود.

2-5. پس از نمونه‌گیری قند ناشتا یک وعده صبحانه معمول و کامل (حداقل شامل 100 گرم کربوهیدرات باشد) میل نمایند. صبحانه می‌تواند شامل مقداری کره، پنیر، شیر، نان و… باشد.

تبصره 1: از مصرف شکلات، شیرینی‌جات و مواد خیلی شیرین خودداری کنید.

3-5. بیمار باید پس از خوردن اولین لقمه صبحانه، ساعت را یادداشت نمایند.

4-5. مدت زمان میل نمودن صبحانه نباید بیش از 20 دقیقه طول بکشد.

5-5. دو ساعت پس از شروع صبحانه جهت نمونه‌گیری مجدد در آزمایشگاه حضور داشته باشد.

تبصره 2: در صورتیکه لزوماً دارویی مصرف می نمایند پس از اینکه نمونه قند ناشتا از بیمار گرفته شد داروی را طبق دستور پزشک مصرف نموده و بعد از 30-15 دقیقه (طبق نظر پزشک) صبحانه میل نموده و دو ساعت پس از شروع صبحانه جهت نمونه‌گیری مجدد به آزمایشگاه مراجعه نمائید.

6. در طول مدت دو ساعت فاصله بین صبحانه و نمونه‌گیری بدن بیمار باید در حال استراحت باشد لذا از ورزش، حرکات فیزیکی شدید و کارهای استرس‌زا اجتناب کند.
7. در طی دو ساعت نباید هیچگونه ماده غذایی مصرف نمایند. (نوشیدن آب در حد رفع تشنگی ایرادی ندارد)
8. کشیدن سیگار در طی شب قبل از انجام آزمایش و فاصله دو ساعته در نتایج آزمایش اختلال ایجاد می‌کند.
9. برای اینکه حداقل فعالیت فیزیکی را داشته باشید بهتر است صبحانه را در آزمایشگاه میل نمایند.
10. آزمایش قند ناشتا و دو ساعته شما باید در یک روز انجام شود.

• از 3 روز قبل از آزمایش ، رژیم غذایی معمول رعایت شود.
• 72 ساعت ناشتایی رعایت شود.
• 8 ساعت قبل از نمونه گیری از انجام فعالیت خودداری شود.
• آزمایش حتما از ساعت 9 صبح شروع شود و از انجام آزمایش در ساعت دیرتر خودداری شود.
• از 36 ساعت قبل از نمونه گیری از استعمال دخانیات و مصرف قهوه و الکل خودداری شود.
• ابتدا در آزمایشگاه یک نمونه قند خون ناشتا از شما گرفته می شود ، سپس یک محلول قندی به شما داده می شود .بعد از نوشیدن مایع قندی بنا به درخواست پزشک معالج شما در فواصل زمانی یک ، دو و حتی سه ساعت بعد از مصرف محلول قندی از شما خون گیری می شود.
• در زمان مقرر به انجام خون گیری ها حتما در آزمایشات حضور داشته باشید.
• در فواصل خون گیری از خوردن آب نبات ، آدامس ، شیرینی و انجام فعالیت های بدنی جدا خودداری شود.
• نوشیدن آب در فواصل خون گیری بلامانع است.

آزمایش GCT  ، یک آزمایش معمولی در دوران بارداری است که سطح گلوکز ( قند ) خون زن باردار را بررسی می کند.

نحوه نمونه و آزمایش دیابت بارداری :

بعد از انجام نمونه گیری خون برای بدست آوردن قند خون ناشتا ، تمام تمام پودر گلوکز را با آب ولرم در یک یا دو لیوان مخلوط کرده و شربت را به مدت 5 دقیقه به طور کامل میل نمایید.

زمان خوردن پودر گلوکز را یادداشت نمایید ، و در زمان اعلام شده ( یک ساعت بعد از میل کردن شربت ، در آزمایشکاه حضور داشته باشید و به مسئول خون گیری اطلاع داده شود .

از ابتدای خوردن پودر گلوکز تا مرحله آخر خون گیری از خوردن و آشامیدن و استعمال دخانیات خودداری شود.

حالات سرگیجه ، لرزش ، عرق کردن و دلواپسی بعد از میل کردن شربت گلوکز گذرا هستند. ولی چنانچه این حالات به طول انجامیدند ، حتما مسئول نمونه گیری را مطلع سازید.

معرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ( مانند آسپرین ، ایبوپروفن ، ایندومتاسین ) از 10-7 روز قبل از نمونه گیری بر نتایج آزمایش تاثیر می گذارد.

مصرف داروهای ضد انعقاد نظیر وارفامین و هپارین از سه روز قبل از نمونه گیری بر نتایج آزمایش تاثیر گذار است.

جهت انجام PTT  در بیماران تحت درمان با هپارین از بهترین زمان نمونه گیری ، 30 دقیقه تا یک ساعت قبل از دوز بعدی هپارین می باشد.

توصیه قابل ارائه به بیماران

چنانچه بیمار دارو مصرف می کند ختما در مورد داروهای مصرفی خود قبل از نمونه گیری با آزمایشگاه صحبت نماید.

ترشح هورمون پرولاکتین همانند بسیاری از هورمونها در طول 24 ساعت متغیر می باشد بطوریکه بیشترین مقدار ترشح آن در حالت خواب و کمترین مقدار آن بین ساعت 10 صبح تا ظهر اتفاق می افتد.

عوامل مختلف فیزیولوژی و پاتولوژی و مصرف برخی از داروها روی ترشح آن موثر است .برای مثال خواب , استرس, تماس جنسی , حاملگی, تحریک سینه ها و یا شیر دادن , خوردن غذا سبب افزایش میزان ترشح این هورمون می گردد.

مصرف داروهایی مثل فنوتیازین و هالو پیرادول – دارو های ضد فشار خون مثل وراپامیل و آلفا متیل دوپا – آنتی هیستامین H2 مثل سایمتدین و رانیتیدین – داروهای ضد بارداری- دارو های مخدر مثل هروئین , متادون سبب افزایش ترشح مقدار هورمون پرولاکتین می گردد.

لذا پیشنهاد می گردد:

1. زمان مناسب جهت نمونه گیری برای آزمایش, صبح هنگام و حداقل 2 ساعت بعد از بیدار شدن میباشد.( ترجیحا 8 صبح)
2. توصیه می شود قبل از نمونه گیری از پیاده روی, ورزش  و هر نوع فعالیت بدنی اجتناب شود.
3. حداقل طی 12 ساعت اخیر تماس جنسی یا نزدیکی و تحریک سینه انجام نشده باشد.
4. در هنگام پذیرش, توضیحات فوق به بیمار داده میشود. چنانچه شرایط لازم رعایت نشده باشد , لطفا آزمایش را در زمان مناسب دیگری تکرار نمایید.
5. برای انجام ازمایش ترجیحا 12 ساعت ناشتایی نیاز است.

نمونه ادرار 24 ساعته که برای تشخیص بسیاری از بیماریها مخصوصا بیماریهای کلیوی مورد استفاده قرار میگیرد ، باید طی 24 ساعت دقیقا جمع آوری گردد . به همین منظور گالن هایی از سوی آزمایشگاه در اختیار شما قرار می گیرد . برخی از این گالن ها حاوی مواد نگهدارنده مایع یا جامد است.

• نکته مهم این است که شما نباید به هیچ عنوان این مواد را خالی کنید .

برای جمع آوری ادرار 24 ساعته به هیج عنوان از ظروفی غیر از ظرفهایی که آزمایشگاه در اختیار شما قرار می دهد استفاده نکنید.

روش جمع آوری ادرار24 ساعته

ساعت و تاریخ شروع و پایان نمونه برداری را روی برگه در محل مخصوص یادداشت کنید.

اولین نمونه ادرار خود را در ظرف مخصوص بریزید.

ریختن ادرار در ظرف را تا 24 ساعت از زمان دور ریختن نمونه اولیه ادامه دهید.

نمونه روز بعد ( روز دوم ) را نیز درست در همان زمانی که نمونه صبح روز اول را دور ریخته در داخل ظرف مخصوص بریزید.

طی این مدت درب ظرف را بسته و آن را در جای خنک و به دور از دسترس اطفال یا نور مستقیم نگهداری کنید.

ظرف حاوی نمونه را در اسرع وقت به آزمایشگاه منتقل کنید.

نکات ایمنی : ظرف مخصوص جمع آوری ممکن است دارای مواد نگهدارنده اسید قوی باشد. لذا از تماس آن با دست و اعضاء بدن پرهیز نمایید.

برای درک بهتر موضوع به مثال زیر توجه نمائید.

ساعت 7 صبح امروز ادرار خود را دفع نموده و آن را در توالت تخلیه کنید و سپس هر بار که دفع ادرار انجام می دهید آن را در ظرف مخصوص نمونه گیری بریزید.

آخرین نوبت ادرار خود را راس ساعت 7 صبح فردا در داخل ظرف مخصوص جمع آوری نموده و آن را به آزمایشگاه تحویل دهید.

توصیه های قابل ارائه به بیماران

• احتیاج به ناشتا بودن نیست.
• در مواردی که آزمایش در جند نوبت باید انجام شود ، به بیمار توصیه گردد هر نمونه باید بلافاصله پس از تهیه به آزمایشگاه تحویل گردد. در غیر این صورت تا زمان انتقال نمونه به آزمایشگاه در دمای یخچال ( C °8-2 ) قرار گیرد.
• برچسب روی ظرف نمونه باید تمیز باقی بماند تا مشخصات آن خوانا باشد.
• از بخش های بلغمی یا خونی مدفوع نیز درون ظرف ریخته شود.
• در طی یک روز نباید بیشتر از یک نمونه از بیمار جمع آوری نمود.

آمادگی های لازم :

• موادی که برای انجام رادیوگرافی خورده می شوند مانند باریم و روغن های معدنی ، ملین های آنتی اسیدها ، بیسموت و برخی آنتی بیوتیک ها مانند تتراسایکلین حداقل از یک هفته قبل از نمونه گیری مصرف نشده باشند.
• در مواردی که اندازه گیری کمی یا کیفی چربی در مدفوع مورد درخواست می باشد ، بیمار نباید پیش از جمع آوری نمونه از شیاف استفاده یا مواد روغنی مصرف نمایید.

حجم نمونه مورد نیاز و نکات مهم :

• مقدار نمونه لازم برای آزمایش انگل شناسی و میکروب شناسی در مدفوع قوام دار ( جامد ) حدود پنج گرم ( به اندازه یک فندوق ) و در مدفوع آبکی پنج میلی لیتر است. جهت انجام آزمایش های بیو شیمی به حداقل 50 گرم نمونه نیاز است.
• در صورت مشاهده کرم و هر مورد مشکوک در مدفوع به آزمایشگاه اطلاع داده شود.
• نمونه مدفوع نباید با ادرار یا آب آلوده شود زیرا ادرار می تواند بعضی از انگل های فعال را از بین ببرد.

شرایط نگهداری نمونه و نحوه انتقال :

بیماران باید ، نمونه جمع آوری شده را خصوصا در موارد مشکوک به اسهال خونی بلافاصله با آزمایشگاه ارسال کنند. اگر انجام آزمایش حداکثر تا 30 دقیقه پس از جمع آوری نمونه امکان پذیر نباشد ، لازم است نمونه تا زمان انتقال به آزمایشگاه در دمای یخچال (c °8-2 ) قرار داده شود.

توصیه قابل ارائه به بیماران

این آزمایش برای بررسی وجود تخم انگل انجام می شود ، بنابراین نیازی به جمع آوری نمونه مدفوع این آزمایش نمی باشد.

آمادگی های لازم

نمونه ، باید صبح زود پیش از این که بیمار اجابت مزاج یا استحمام کند ، تهیه شود.

نحوه تهیه نمونه

یک قطعه 5 سانتی متری از چسب نواری ( از طرف چسب دار آن ) محکم به ناحیه مقعد چسبانده و فشار داده شود . سپس چسب روی لام شیشه ای که از ظرف آزمایشگاه در اختیار بیمار قرار داده شده ، چسبانده شود و بلافاصله به آزمایشگاه تحویل داده گردد.

بازه زمانی انجام آزمایشات

1- غربالگری 3ماهه اول

• زمان انجام: بین 11 هفته و 0 روز تا 13 هفته و 6 روز از بارداری.

2- غربالگری 3ماهه دوم

• زمان انجام: بین 15 هفته و 0 روز تا 22 هفته و 6 روز (بهترین زمان بین 16 تا 18 هفته است.)

آمادگی های لازم

نیاز به ناشتایی ندارد

نکات مهم:

• انجام به‌موقع این آزمایشات برای اطمینان از تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌های احتمالی ضروری است.
• حتماً تاریخ دقیق بارداری توسط سونوگرافی تعیین سن جنین مشخص شود تا زمان‌بندی آزمایشات صحیح باشد. (نتایج سونوگرافی را به آزمایشگاه ارائه دهید)

برای انجام آزمایش آنالیز اسپرم (Semen Analysis)، رعایت شرایط زیر ضروری است تا نتیجه دقیق‌تر و قابل‌اعتمادتر باشد:

1. پرهیز جنسی (Abstinence):

• مدت زمان: حداقل 2 تا 7 روز قبل از نمونه‌گیری نباید انزال داشته باشید.
• پرهیز کمتر از 2 روز ممکن است باعث کاهش تعداد اسپرم شود و بیش از 7 روز می‌تواند کیفیت اسپرم را کاهش دهد.

2. نمونه‌گیری:

• روش ترجیحی: جمع‌آوری نمونه از طریق انزال مستقیم (با کمک استمناء) در ظرف استریل مخصوص.
• توجه:
  • استفاده از کاندوم معمولی مناسب نیست، زیرا مواد شیمیایی موجود در کاندوم می‌توانند به اسپرم آسیب برسانند.
  • از روان‌کننده‌ها (لوبریکانت‌ها) استفاده نکنید، زیرا ممکن است بر کیفیت نمونه تأثیر بگذارند.

3. شرایط ظرف نمونه‌گیری:

• ظرف باید استریل باشد و از آزمایشگاه دریافت شود.
• پس از جمع‌آوری نمونه، درب ظرف به‌طور کامل بسته شود تا از آلودگی جلوگیری شود.

4. زمان تحویل نمونه:

• نمونه باید در کمتر از 30 تا 60 دقیقه به آزمایشگاه تحویل داده شود.
• در این مدت، نمونه را در دمای نزدیک به 37 درجه سانتی‌گراد نگه دارید (می‌توان ظرف را نزدیک بدن نگه داشت).

5. رعایت شرایط بهداشتی:

• قبل از جمع‌آوری نمونه، ناحیه تناسلی را با آب و صابون بشویید و کاملاً خشک کنید تا آلودگی‌ها به نمونه منتقل نشوند.

6. مواردی که ممکن است بر کیفیت نمونه تأثیر بگذارند:

• داروها: برخی داروها می‌توانند کیفیت اسپرم را کاهش دهند (مانند استروئیدها).
• بیماری‌ها: تب یا بیماری‌های عفونی ممکن است موقتاً کیفیت اسپرم را کاهش دهد.
• سبک زندگی: مصرف الکل، سیگار، مواد مخدر، و استرس می‌توانند بر نتیجه تأثیر بگذارند.

در صورت عدم امکان جمع‌آوری نمونه در آزمایشگاه:

• می‌توانید نمونه را در منزل جمع‌آوری کنید، به شرطی که به‌سرعت (در کمتر از 30 دقیقه) و در شرایط مناسب به آزمایشگاه تحویل دهید.

رعایت دقیق این موارد برای دستیابی به نتایج معتبر و صحیح ضروری است.